Trening uwagi słuchowej metodą Tomatisa

19 marzec 2021

Nowość w naszej placówce - Terapia metodą Tomatisa -  pobierz REGULAMIN TERAPII METODĄ TOMATISA® W SZKOLE PODSTAWOWEJIM. STANISŁAWA POLAKOWSKIEGO W STRZYŻOWICACH

 

W naszej szkole dodatkowo w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej stosujemy m.in. Metodę Tomatisa®. Metoda ta wykorzystuje naturalny sposób stymulacji neurosensorycznej. Stosowane w niej programy słuchowe modyfikują muzykę i głos w czasie rzeczywistym, tak, by zainteresować mózg i rozwijać zdolności motoryczne, emocjonalne i poznawcze. Metoda Tomatisa®, opracowana przez francuskiego lekarza i naukowca, Alfreda Tomatisa, wykorzystuje najnowsze technologie i wysokie umiejętności specjalistów, którzy ukończyli szkolenia z jej stosowania.

Uczenie się i komunikowanie z innymi to procesy, które mogą się wydawać banalne, gdyż są czymś bardzo naturalnym dla większości z nas. Jednak dla co dziesiątej osoby stanowi to poważny problem, z którym musi zmagać się na co dzień. Częstą przyczyną są tutaj trudności z prawidłowym przetwarzaniem informacji sensorycznych. W takim wypadku mówimy o zaburzeniach słuchania (uwagi słuchowej).

 

Ucho odgrywa podstawową rolę w przetwarzaniu informacji, ponieważ jest główną bramą, przez którą informacje przedostają się do mózgu. Ucho odbiera dźwięki z otoczenia i dźwięki naszego własnego głosu, przetwarza je na bodźce elektryczne i przekazuje mózgowi do analizy. Co dziwniejsze, ucho wychwytuje również nasze ruchy i ma duże znaczenie dla procesu koordynacji ruchów, równowagi i poczucia rytmu. W związku z tym ucho jest niezmiernie ważne dla naszego codziennego funkcjonowania – potrzebujemy go, żeby rozmawiać, przedstawiać argumenty, wykonywać polecenia, czytać, uczyć się, zapamiętywać czy też po prostu aby się przemieszczać. Gdy występują zakłócenia w komunikacji między uchem a mózgiem, cierpi na tym nasza zdolność do interakcji ze światem zewnętrznym. Skutkuje to często utratą pewności siebie, która z kolei pogłębia trudności w komunikacji i w uczeniu się.

 

Jak to działa?

 

Metoda Tomatisa® działa dzięki jedynemu w swoim rodzaju przenośnemu urządzeniu

o nazwie TalksUp®. Zostało ono zaprojektowane specjalnie do przetwarzania muzyki i głosu z zastosowaniem specyficznych parametrów. Urządzenie dysponuje licznymi funkcjami,

w tym bramkowaniem elektronicznym, tzw. „Electronic Gating®”. Bramkowanie to wyjątkowy i nieinwazyjny proces, który pozwala wywołać efekt kontrastu dźwiękowego, dzięki nagłemu przejściu od niskich do wysokich częstotliwości. Wielokrotne naprzemienne przechodzenie od niskich do wysokich częstotliwości i z powrotem wymaga od ucha dużego wysiłku w celu dostosowania się do zmian, co stymuluje mózg.

Specjalista Metody Tomatisa® ocenia poziom uwagi słuchowej klienta, a następnie opracowuje program słuchowy dostosowany do jego potrzeb. TalksUp® umożliwia korzystanie z programów słuchowych w gabinecie specjalisty. Szkoła nie wypożycza sprzętu do domu.

 

Obszary zastosowania

 

W ludzkim ciele to ucho odbiera najwięcej informacji sensorycznych. Nasz mózg ponad 80% stymulacji zawdzięcza właśnie zmysłowi słuchu. Stymulacja aktywności mózgu z jednej strony, a z drugiej – pozytywne oddziaływanie na jego plastyczność to przyczyny, które wyjaśniają skuteczność Metody Tomatisa® w licznych obszarach zastosowania. Metoda Tomatisa® stanowi uzupełnienie różnego rodzaju metod terapeutycznych lub pedagogicznych. Umożliwia zwielokrotnienie rezultatów uzyskiwanych w ramach terapii, dzięki czemu jej czas znacząco się skraca. Metodę Tomatisa® można stosować w dowolnym wieku (dzieci, dorośli, osoby starsze), zarówno w celu rozwoju osobistego, jak w celu przeciwdziałania zaburzeniom lub trudnościom.

 

Uwaga

Uwaga to zdolność selekcjonowania i świadomego skupiania się na zewnętrznym bodźcu lub na jakiejś myśli. Jest to ogólny stan gotowości i czujności, który zapewnia układowi nerwowemu zdolność od odbioru każdego rodzaju informacji. Zaburzenia uwagi u dzieci lub dorosłych polegają na niemożności skoncentrowania się przez wystarczająco długi czas na zadaniu do wykonania, nawet jeżeli wymaga ono niewielkiego wysiłku intelektualnego i ma charakter rutynowy lub nie wnosi nic nowego (na przykład powtarzanie jakiegoś materiału lub przepisywanie tekstu).

Szczególnym aspektem uwagi jest jej podzielność, czyli zdolność do jednoczesnego skupienia się na kilku źródłach informacji lub zadaniach do wykonania. Jeżeli ten aspekt uwagi, bardzo wymagający pod względem poznawczym, nie działa prawidłowo, może to być dla ucznia źródłem przykrości lub frustracji.

Oprócz ogólnej stymulacji mózgu (czyli pobudzenia kory mózgowej) MetodaTomatisa® może bardzo pozytywnie oddziaływać na uwagę selektywną. Metoda działa w oparciu obramkowanie elektroniczne, które wywołuje kontrast dźwiękowy, mający nieustannie i w naturalny sposób zaskakiwać mózg.

Celem jest ułatwienie mózgowi rozwijania automatycznych mechanizmów wykrywania zmian. Po odpowiednim przyswojeniu tych mechanizmów możemy dużo łatwiej selekcjonować przydatne informacje i decydować, które elementy mają drugorzędne znaczenie i można je pominąć.

Z tego względu Metoda Tomatisa® może być stosowana jako uzupełnienie metod wsparcia dla osób z zespołem deficytu uwagi z nadpobudliwością psychoruchową lub bez (ADHD/ADD).

Uczenie się

Uczenie się to zespół mechanizmów, dzięki którym nabywamy umiejętności, zdobywamy wiedzę lub wykształcamy pewne automatyczne reakcje. Można je zdefiniować jako zdolność do zmiany zachowania w sposób spójny i trwały w reakcji na informację lub zdarzenie zewnętrzne. Proces uczenia się zależy więc od zdolności danej osoby do zmiany zachowania w zależności od doświadczeń. Istnieje wiele metod uczenia się: wykorzystanie mechanizmu nagrody, porażki, naśladowania, powtarzania, kreatywności itp. Niezależnie od metody uczenie się zakłada zdolność mózgu do nieustannej reorganizacji sieci neuronów w celu przyswojenia nowego zachowania i ułatwienia jego wykonania. To zjawisko nosi nazwę plastyczności mózgu. Właśnie plastyczność mózgu sprawia, że wtedy, gdy jakieś wydarzenie się powtórzy, reakcja na nie jest szybsza, precyzyjniejsza i bardziej intuicyjna.

 

Dzięki kontrastom dźwiękowym, które mają w naturalny sposób zaskakiwać mózg, Metoda Tomatisa® pozytywnie wpływa na plastyczność mózgu – pozwala mu wypracować mechanizmy wykrywania i analizy zmian. Można powiedzieć, że Metoda Tomatisa® ma charakter pedagogiczny, a jej celem jest nauka zwracania szczególnej uwagi na wydarzenia zewnętrzne i nowe. Ułatwia ona przyswajanie nowych informacji i pozwala uczniom poprawić zarówno kompetencje ogólne, jak i szkolne. Dlatego też Metodę Tomatisa® oferują obecnie setki szkół publicznych i prywatnych, jako uzupełnienie tradycyjnych metod nauczania.

W ramach nauki szkolnej dziecko uczy się przede wszystkim na błędach. Choć popełnianie błędów jest czymś normalnym i koniecznym, żeby robić postępy, to jednak dłuższe utrzymywanie się pewnych konkretnych i regularnie popełnianych błędów sprawia, że mówimy o zaburzeniach uczenia się, w większości określanych przedrostkiem DYS- (dysleksja itd.). Nie mają one żadnego związku z poziomem inteligencji, ale określają trudności dziecka pod względem prawidłowego funkcjonowania sieci neuronów lub pewnych obszarów mózgu. Celem Metody Tomatisa® jest właśnie umożliwienie dziecku stworzenia mechanizmów rekompensujących te trudności. Inaczej mówiąc, nie da się wyleczyć z zaburzeń uczenia się, ale można je obejść lub zrekompensować, umożliwiając mózgowi korzystanie z innych sieci neuronów. Na przykład w specyficznych zaburzeniach uczenia się dotyczących mowy, Metoda Tomatisa® ułatwia dekodowanie i analizę dźwięków, mogąc dzięki temu stanowić cenną pomoc w przypadku dysleksji, jako uzupełnienie terapii logopedycznej.

Kontrolowanie emocji

O ile dobrze wiemy, że do utrzymania dobrej formy fizycznej konieczny jest ruch, to nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że trzeba również dbać o mózg. Stymulacja mózgu za pomocą informacji sensorycznych podnosi nasz poziom energii i odpręża. Ponieważ wiemy, że w naszym ciele to właśnie ucho jest najważniejszym kanałem przesyłającym informacje sensoryczne, bez trudu zrozumiemy, jak ważną odgrywa rolę. Natomiast jeżeli mózg zastosuje mechanizm obronny, stymulacja może się okazać niewystarczająca. Mechanizm obronny może się pojawić wskutek jednorazowego, traumatycznego przeżycia, które można nazwać wstrząsem emocjonalnym. Mózg może również stworzyć mechanizm obronny stopniowo, jeżeli odbiera otoczenie jako agresywne. Dzieje się tak u osób, które muszą sobie poradzić z poważną zmianą tempa życia, ze zwiększeniem ciążącej na nich odpowiedzialności, utratą punktów odniesienia czy presją społeczną.

Metoda Tomatisa® oddziałuje na układ limbiczny (struktury podkorowe i niektóre części kory mózgowej), połączony z układem słuchowym. Układ limbiczny odpowiada między innymi za takie mechanizmy jak emocje, pamięć i uczenie się. Ponadto rolą znajdującego się w uchu wewnętrznym narządu nazywanego ślimakiem jest dynamizacja kory mózgowej. Dzięki oddziaływaniu na układ limbiczny i korę przedczołową Metoda Tomatisa® działa regulująco w przypadku zaburzeń emocjonalnych związanych z depresją i stanami lękowymi. Metoda Tomatisa® działa skutecznie również w przypadku regulowania stresu.

Zaburzenia ze spektrum autyzmu

Zaburzenia ze spektrum autyzmu przejawiają się między innymi trudnościami w interakcjach ze światem zewnętrznym, a szczególnie nieprawidłowościami w komunikacji społecznej. Zgodnie z jedną z aktualnych hipotez neurony lustrzane osób autystycznych nie są w stanie działać prawidłowo. Neurony lustrzane są rozproszone w różnych obszarach mózgu. Pełnią ważną funkcję, ponieważ aktywują obszary mózgu mające znaczenie dla ruchu i mowy, w chwilach, gdy jedynie obserwujemy sytuację, nie podejmując żadnych działań. Odgrywają istotną rolę w rozumieniu działań, zamiarów i emocji innych ludzi.

Pozwalają nam zaplanować ruch, przewidzieć jakieś doznanie i odczuwać empatię. Inaczej mówiąc, z jednej strony pomagają nam postawić się w położeniu innych osób, a z drugiej – zaplanować nasze działanie. Mają podstawowe znaczenie dla naszych codziennych interakcji społecznych, poczynając od odpowiedzenia uśmiechem na czyjś uśmiech po odczuwanie emocji innej osoby lub rozumienie jej działań.

Metoda Tomatisa® to swego rodzaju trening prognozowania. W fazie pasywnej słuchanie muzyki przetworzonej za pomocą specjalnych kontrastów sprawia, że mózg stara się znaleźć regularność rządzącą zmianami. W fazie aktywnej dźwięk wydawany przez mówiącego wraca do niego w postaci skorygowanej przez urządzenie. W reakcji na to dana osoba naturalnie dostosowuje swój głos do tego, co słyszy. W ten sposób bezpośrednio oddziałujemy na neurony lustrzane znajdujące się w obszarze, który odpowiada za wydawanie artykułowanych dźwięków. W ten sposób Metoda Tomatisa® może pomóc osobom z zaburzeniami cechującymi się opóźnieniem lub niewłaściwym rozwojem zdolności poznawczych, komunikacyjnych i zdolności do interakcji społecznych, które występują w przypadku zaburzeń ze spektrum autyzmu i powiązanych (zespół Aspergera, zaburzenia przetwarzania sensorycznego) albo zespołu Downa.